Piątek, 29 marca
Imieniny: Helmuta, Wiktoryny
Czytających: 2405
Zalogowanych: 0
Niezalogowany
Rejestracja | Zaloguj

Żarów: Stuletni kołowrotek w Żarowie

Środa, 7 września 2011, 14:24
Aktualizacja: 14:30
Autor: UM Żarów
Żarów: Stuletni kołowrotek w Żarowie
Fot. użyczone
W ostatnich dniach Żarowska Izba Historyczna wzbogaciła swoje zbiory o oryginalny ponad 100–letni kołowrotek przędzalniczy z przełomu XIX/XX wieku. Eksponat, pochodzący z miejscowości Chmielew w woj. mazowieckim, przekazała do Izby rodzina Elżbiety Kulas. Analogiczne pod względem konstrukcji eksponaty znajdują się obecnie w zbiorach Muzeum Ziemi Chełmiskiej w Chełmie i Izby Regionalnej Borów Tucholskich. Wymagający co prawda drobnych zabiegów konserwatorskich kompletny egzemplarz kołowrotka przędzalniczego wraz z oprzyrządowaniem, można podziwiać już na wystawie w Żarowskiej Izbie Historycznej.

Kołowrotek jest najprostszym mechanicznym warsztatem przędzalniczym służącym do wytwarzania przędzy z włókien. Pierwsze mechanizmy tego typu powstały prawdopodobnie w Indiach około XI wieku i były tylko nieco rozbudowanym zestawem kądzieli i wrzeciona. Proces przędzenia nie był jednak ciągły. Wprowadzono więc napęd wrzeciona przy pomocy korby.

Ulepszony wynalazek nazywano kołowrotkiem ręcznym. Dalszy rozwój konstrukcji zmierzał do uzyskania procesu ciągłego i tym samym znacznego przyspieszenia przędzenia. Uzyskano to przez wprowadzenie napędu nożnego i zastosowanie wrzeciona ze skrzydełkiem. Podobne rozwiązanie stosuje się również dzisiaj, w niedoprzędzarkach skrzydełkowych. Kołowrotek używany był do przędzenia zarówno włókien zwierzęcych (wełna), jak i łykowych (len, konopie). Od sposobu napędzania nazywa się go kołowrotkiem nożnym. Pierwsza wiadomość w Europie, dotycząca użytkowania przyrządu o takiej konstrukcji pochodzi z 1298 roku, natomiast najwcześniejszy rysunek kołowrotka ze skrzydełkami pochodzi z pewnej niemieckiej książki ręcznie pisanej około 1475 roku. Ręczny kołowrotek został wyparty ostatecznie przez opisany powyżej kołowrotek z napędem nożnym (niekiedy zwany warsztatem samoprząśniczym) w końcu XV wieku.

Więcej informacji na stronie Żarowskiej Izby Historycznej: www.izba.centrum.zarow.pl

Twoja reakcja na artykuł?

0
0%
Cieszy
0
0%
Hahaha
0
0%
Nudzi
0
0%
Smuci
0
0%
Złości
0
0%
Przeraża

Czytaj również

Dodaj komentarz

Zaloguj
0/1600

Czytaj również

Copyright © 2002-2024 Highlander's Group